Legal design is het toepassen van de design thinking-methode in de juridische wereld. Via vijf concrete stappen werkt u aan correcte, mens- en gebruiksvriendelijke juridische communicatie, diensten en producten. Een geslaagd proces begint altijd bij inleving in de eindgebruiker, daarna volgen definiëren, bedenken, maken en uitproberen. We bekijken de stappen in meer detail.
Legal design maakt complexe juridische informatie toegankelijk
Legal design is een weliswaar nog ontluikend, maar intussen wel volwaardig domein in de juridische sector. En dat is goed, want het recht is er toch voor de mens? Waarom is de ‘mensvriendelijkheid’ in voorwaarden, contracten, reglementen, adviezen en andere juridische documenten dan zo ver te zoeken? Met legal design maakt u complexe juridische informatie weer toegankelijk en begrijpelijk voor wie het bedoeld is: de burger.
Met legal design maakt u complexe juridische informatie weer toegankelijk en begrijpelijk voor wie het bedoeld is: de burger
Elke jurist zou minstens een beetje legal designer moeten zijn. Daarom nemen we u vandaag mee in het theoretische fundament van het legal design-proces. In onze volgende artikels vertalen we dit naar de dagelijkse juridische realiteit.
Past u legal design thinking toe op uw juridische communicatie, dienst of product? Dan werkt u cliëntvriendelijker. Bovendien zal het na een aanpassingsperiode ook uw (interne) efficiëntie verhogen.
Legal design: op het snijvlak van vorm en functie
Voor we u meenemen doorheen de vijf fases van het legal design-proces, willen we het even over Steve Jobs hebben. Hij is niet de grondlegger van de design thinking-methode, zoals wel eens verkeerdelijk gedacht wordt. Maar hij was wel een grote fan.
Met dit citaat slaat hij de spijker op de kop:
Most people make the mistake of thinking design is what it looks like. People think it’s this veneer — that the designers are handed this box and told, ‘Make it look good!’ That’s not what we think the design is. It’s not just what it looks like and feels like. Design is how it works.” — Steve Jobs
Kort gezegd: het eindproduct moet er aantrekkelijk uitzien, maar het moet ook wérken. Vertaald naar legal design: uw juridische communicatie moet mooi en verzorgd zijn, het moet de zin aanwakkeren om het te lezen en te bekijken. Maar het moet natuurlijk wél juridisch precies en duidelijk zijn.
Net als geslaagd productdesign zit geslaagd legal design op het snijvlak van vorm en functie.
Legal information design: top van de ijsberg
Legal design begint met het inzichtelijk maken van complexe, juridische informatie. Visualisatie speelt daarbij altijd een cruciale rol. Dat hoeft niet spectaculair te zijn: van een dikke brok juridische tekst enkele vlot leesbare paragrafen maken met een heldere, aantrekkelijke lay-out, dat is ook al legal design. Als blijkt dat de gebruiker hier nood aan heeft, kan het ook tot een (interactieve) visual leiden, een e-book of een ander ‘eindproduct’.
In elk geval gaat het hier over legal information design: u maakt een brok juridische informatie overzichtelijk en bevattelijk.
Legal information design is een belangrijk deel van legal design, maar is zeker niet alomvattend.
Margaret Hagan (grondlegger van de legal design) visualiseert het in de volgende piramide:
Info design is dus maar het topje van de piramide. U kunt legal design dus ook toepassen op een juridisch product of juridische dienst. Of nog fundamenteler: op de organisatie of het rechtssysteem zélf (dromen mag).
Maar laat ons beginnen bij het begin (of beter: bij de top van de piramide). In wat volgt gaan we uit van een legal information design uitdaging.
Stap 1: leef in en begrijp uw lezer/gebruiker
Goed begonnen is half gewonnen. Een eeuwenoude wijsheid die zeker geldt bij legal design.
De eerste fase bepaalt de richting van de rest van uw project. Maar hoe doet u dat dan, u inleven in de gebruiker? U kunt kwalitatieve interviews organiseren, panelgesprekken opzetten, en gebruikers observeren. Prima, maar er zijn dikwijls praktische bezwaren, die meestal luisteren naar de naam ‘tijd’ en ‘budget’. Vooral voldoende relevante mensen bij elkaar krijgen kan wel eens lastig zijn.
Een krachtige, lowbudgettechniek die u eigenlijk nu al kunt toepassen: bedenk ‘persona’s’. Het gaat erom dat u enkele fictieve, prototypische personen uit uw doelgroep verzint. Maak ze concreet, geef ze een naam, een leeftijd, een moedertaal.
Een krachtige, lowbudget-inleeftechniek: bedenk ‘persona’s’.
Wat zijn zijn de noden en verwachtingen van uw lezers? Wat is hun taal- en opleidingsniveau? Wat is hun stemming op het moment dat ze uw juridische informatie onder ogen krijgen?
Neem hiervoor uw tijd en vooral: doe dit niet alleen. Haal er enkele teamleden bij en als het kan ook mensen die niet meteen met het project te maken hebben. In interactie met anderen wordt het een krachtige manier om in de huid van uw gebruiker te kruipen.
Stap 2: Definieer
Op basis van de inlevingsfase definieert u het precieze probleem en wat u exact wil oplossen (nog niet hoe, dat komt later). Het resulteert in een ontwerpvisie: een inspirerende, kernachtige beschrijving van de gewenste situatie.
Maak een inspirerende, kernachtige beschrijving van de gewenste situatie.
Stap 3: Bedenk 1 of enkele ideeën
Pas in deze fase begint u aan oplossingen te denken. Dit verloopt dankzij de twee vorige fases met een klantgerichte mindset. U vraagt zich niet meer af: wat gaan we maken? Maar: hoe gaan we de problemen van onze eindgebruiker oplossen? U denkt “from inside out” in plaats van “from outside in”.
Dankzij de twee vorige fases denkt u “from inside out” in plaats van “from outside in”
In eerste instantie laat u zich in deze fase nog niet begrenzen door praktische bezwaren als tijd en middelen. U laat zich helemaal gaan, bijvoorbeeld in een brainstorm.
Na de brainstorm selecteert u ideeën op haalbaarheid en kwaliteit: in welke mate dragen ze bij tot onze gewenste resultaat? Hoe kunnen we de gedefinieerde doelstelling best bereiken: een stroomdiagram, een tabel, een infographic, of gewoon een helder geschreven tekst? Of toch een interactieve visual, een e-book of een microsite?
Stap 4: maak 1 of enkele prototypes
Nu bent u klaar voor het echte werk. Maak met een programma als Canva, Genially, Miro, Powerpoint of Word een testbaar prototype van de geselecteerde ideeën (of neem pen en papier). Lees tijdens het maakproces tekstfragmenten luidop, leg uw prototype voor aan collega’s, vrienden, uw kinderen of uw (groot)vader. Elke feedback kan inzichten opleveren.
leg uw prototype voor aan collega’s, vrienden, uw kinderen of uw (groot)vader. Elke feedback kan inzichten opleveren.
Stap 5: probeer prototypes uit bij een testpubliek
Nu bent u opnieuw aan fase 1 aangekomen: kruip weer in het hoofd van uw eindgebruiker. Maar u hebt nu wel een testbaar product. Dan is het waarschijnlijk iets eenvoudiger om testpersonen te vinden.
Maak een testplan. Laat uw testpubliek tijdens of na de test een vragenlijst invullen of een quiz om na te gaan of ze alles goed hebben begrepen.
Er zijn heel wat tools waarmee u eenvoudige, kleine peilingen kosteloos kunt maken (google forms, Hotjar, surveymonkey, …) Hotjar is zeker interessant als u een digitaal product wil testen.
Dankzij de twee vorige fases denkt u “from inside out” in plaats van “from outside in”