Interview: Florence Cols, juriste met passie voor natuur

Kan je je even voorstellen?

Ik ben Florence Cols. Ik ben juriste bij Droits Quotidiens sinds 13 jaar en ik ben er experte juridische klare taal geworden. Ik heb een juridische vorming en een bijkomend diploma bio-ethiek.

Ik ben ook mama van 2 kinderen. Ik hou van de natuur, lopen in het bos, fietsen en muziek luisteren en spelen.

Ik heb al van kindsbeen af dat idealistische van het recht in mij. Het is echt belangrijk voor mij dat ik mensen kan helpen, dat mijn beroep zinvol is. Ofwel: ik wil het recht toepassen om mensen te helpen, niet vanuit een ivoren toren.

Een kleine anecdote: ik kwam recent mijn juffrouw uit het lager onderwijs tegen en die vertelde me dat het goed was dat ik rechten doe. Want toen ik klein was, ging ik naar de andere kinderen om te zeggen dat ze niet met de nieuwe kindjes mochten lachen, want dat was niet rechtvaardig!

Wat was je professionele parcours voor je bij Droits Quotidiens kwam?

Nadat ik op Erasmus ging in Mexico, werkte ik eerst al onderzoekster aan de Ecole de Santé Publique in Brussel. Ik deed onderzoek naar het gebruik van persoonlijke gegevens bij medische studies.

Ik heb ook cursussen bio-ethiek gegeven aan verplegend personeel en vroedvrouwen, 1 dag per week aan een andere universiteit, in Namen.

Daarna ben ik voor 2 jaar naar Kinshasa vertrokken met mijn vriend. Daar deed ik verder met mijn onderzoek en ik gaf ook vormingen aan de Belgische universiteit en de universiteit van Kinshasa. Ik heb ook vrijwilligerswerk gedaan voor een Congolese vereniging die ijvert voor kinderrechten, met Congolese maatschappelijke werkers. Daar besefte ik dat onderzoek niet mijn ding is, omdat het geen directe maatschappelijke impact heeft. Het is voor mij essentieel dat ik zinvol bezig ben, nuttig voor mensen om me heen die me nodig hebben.

Welke zijn je taken bij Droits Quotidiens Legal Design ? 

Ik kwam terug uit Kinshasa en ik zocht werk. Ik heb een beetje toevallig op een jobaanbieding van Droits Quotidiens gereageerd. En dat was een match! “We hebben elkaar gevonden” zei Didier Ketels me, die toen CEO van Droits Quotidiens was. Ik ben er nu 13 jaar en ik voel me er prima!

Mijn taken bij Droits Quotidiens zijn flink geëvolueerd. Eerst was ik algemeen juriste. Ik beantwoordde juridische vragen van burgers en sociaal werkers, ik schreef artikels en ik gaf vormingen. Daarna ben ik stilaan geëvolueerd naar missies in klare taal en legal design.

Mijn taken op dit moment  zijn:

• vooral copywriting: documenten herschrijven in klare taal in functie van het doelpubliek, om ze duidellijk en nuttig te maken (dus documenten herdenken, structuur herdenken, herformuleren, …).
• vormingen en coachings om andere professionals te helpen met de manier waarop ze juridische informatie doorgeven.

Hoe heb je klare taal en legal design geleerd?

Door het te doen! Ik heb niet echt een vorming klare taal gevolgd.

Toen ik bij Droits Quotidiens Legal Info aankwam, ging dat vanzelf want ik moest de sociaal werkers informeren. Klare taal was nodig om hen de juridische informatie te laten begrijpen. Ik heb een natuurlijke neiging om aandacht te hebben voor duidelijke en toegankelijke informatie.

Ik heb dus een deel van de nodige competenties in mij, zoals redactionele vaardigheden, een synthetische geest en empathie, denken vanuit de gebruiker. Maar het is toch vooral al doende dat ik langzaam maar zeker heb geleerd. Ook door verschillende opdrachten uit te voeren en me te laten inspireren door de ervaringen van mijn collega’s. Mijn ervaring als leraar heeft me ook geleerd om informatie door te geven, om ze duidelijk te maken voor het doelpubliek.

Kan je ons vertellen over je laatste opdracht met het OCMW van Brussel? Wat was de uitdaging en wat is er effectief gerealiseerd door Droits Quotidiens Legal Design ? 

De vraag van het OCMW Brussel was om documenten te herschrijven om ze duidelijk en bruikbaar te maken voor hun publiek.

Het ging om:

• documenten voor hun cliënten: personen die een brief krijgen of een beslissing van het OCMW

Zo heb ik een dertigtal brieven en 200 toelichtingen bij beslissingen herschreven in klare taal, daarna zijn ze vertaald naar het Nederlands.

• Interne documenten die door de dienstchefs geschreven zijn voor de maatschappelijk werkers van het OCMW. Het gaat om ongeveer 20 documenten van verschillende formaten, met uitleg over de diverse soorten sociale hulp. Hoe werkt de hulp voor gezondheid en wonen, wie contacteren, hoe een rapport invullen, hoe een sociaal onderzoek doen, hoe een afspraak goed beheren, … En nadenken over hoe al die informatie beter beheerd en gepresenteerd kan worden.

Ik heb ook al die documenten hertaald naar klare taal.

De uitdaging voor OCMW Brussel is nu om na te denken en te beslissen over welke tool en welke ondersteuning ze inzetten om die herschreven documenten te gebruiken.

Intern waren ze er al van overtuigd dat er iets moest veranderen, mijn contactpersonen bij OCMW Brussel reageerden snel, op een open manier. Het was werkelijk een plezier om in die omstandigheden te werken.

Hoe zie jij legal design/klare taal evolueren bij de juristen van vandaag? Zie je bepaalde trends?

Ik heb de indruk dat het de goede richting uitgaat, langzaam maar zeker. Er is echt een bewustzijn van de meerwaarde van klare taal, er beweegt iets op maatschappelijk niveau. De prestige die jarenlang uitging van zware, onduidelijke jurdische taal is toch stilaan achter de rug.

Ik voel ook minder weerstand als ik een vorming geef. De juristen gaan steeds akkoord met het idee van klare taal. Let wel, ze nemen niet alles voor waar aan, maar dat hoeft ook niet. Ze drukken hun twijfels op een vriendelijke, constructieve manier uit.

Wel denken veel professionals nog steeds dat legal design niet meer is dan een mooie presentatie maken. Eigenlijk is het veel meer dan dat, legal design gaat om een andere mindset. Kort gezegd, het is een manier van schrijven en creëren vanuit de noden van de gebruiker. Het gaat dus om veel meer dan om een mooie lay-out.

Welke raad geef je aan iemand die met legal design wil starten en die niet weet waar te beginnen?

Ik zou zeggen, kijk in de spiegel en vraag jezelf af wat je intenties zijn: waarom doe je dit en voor wie doe je dit? Wil je legal design doen om zichtbaar te zijn, om aan je imago te werken, om je reputatie te verbeteren, om meer klanten te hebben? Of gaat het erom dat de persoon die je documenten leest de informatie beter begrijpt en er iets mee doet? Wil je echt je communicatie verbeteren en de taken van de bereikte personen vergemakkelijken?

En dan, als je beslist hebt dat je het voor je publiek doet, is de uitdaging om je in je plaats van je lezer te stellen, hem te bevragen ook om te kijken wat de noden en behoeften zijn, de redenering, de angsten, de voorkennis, … Kortweg, de fundamenten van legal design: inleving en de capaciteit om in de schoenen te gaan staan van de mensen waarvoor je schrijft.

Om dan tenslotte je communicatie aan te passen: een structuur kiezen, de woorden, de zinnen. Ofwel alle regels van klare taal toepassen.

*** 

Tekst en interview door Lydia Zunino